Tijdens de stalperiode komt het vaker voor: paarden met maagzweren. Het klinkt misschien als iets zeldzaams, maar niets is minder waar. Onder de noemer Equine Gastric Ulcer Syndrome (EGUS) komen maagzweren bij zowel sportpaarden als recreatiepaarden opvallend vaak voor. Bij sport- en recreatiepaarden ligt het percentage tussen de 17 en 58%, bij ren- en endurancepaarden zelfs tussen de 50 en 93%. Zelfs veulens zijn niet veilig: rond het spenen wordt bij 82% maagzweren aangetroffen.
Waarom paarden zo gevoelig zijn
De maag van een paard is gemaakt voor een ander leven dan veel van onze paarden nu leiden. In de natuur grazen paarden de hele dag door kleine beetjes, en hun maag is ingesteld op die constante toevoer van ruwvoer. Daarom produceert de maag ook 24/7 maagzuur. Dat zuur doodt ziektekiemen en helpt bij de vertering.
Maar als er geen constante stroom voer binnenkomt, blijft het maagzuur in de maag "nutteloos rondzwemmen". Het bijtende zuur kan dan de maagwand aantasten en zo ontstaan wondjes – uiteindelijk maagzweren. Vooral wanneer een paard arbeid moet verrichten op een lege maag, wordt de bovenkant van de maag extra blootgesteld.
Hebben paarden daarnaast last van chronische stress, dan gaat het dubbel mis. Stress vermindert de doorbloeding van het hele maagdarmkanaal. Hierdoor worden voedingsstoffen minder goed opgenomen én krijgt de maagwand minder zuurstof en bouwstoffen. Het gevolg? De beschermende slijmlaag wordt dunner, waardoor de maag nog gevoeliger wordt voor zuren.
Twee soorten maagzweren
Er wordt onderscheid gemaakt tussen zweren in:
- het bovenste, klierloze deel van de maag – deze komen het vaakst voor en zijn sterk gelinkt aan voeding en huisvesting.
- het onderste, klierweefselrijke deel – deze zijn hardnekkiger en worden vaak veroorzaakt door stress (zowel fysiek als emotioneel).
Stressfactoren zoals wedstrijdspanning, transport, boxrust, maar ook slecht passend harnachement, geen sociaal contact, chronische buikpijn etc. spelen hierbij een grote rol.
Herkennen: subtiele signalen
Een paard met maagzweren laat lang niet altijd duidelijke signalen zien. Toch zijn er een aantal symptomen die je alert zouden moeten maken:
- Verminderde eetlust of gewichtsverlies
- Knarsetanden, vaker gapen
- Agressief bij aansingelen
- Terugkerende koliek, vooral na krachtvoer
- Luchtzuigen na het eten van krachtvoer
- Verminderde prestaties en trager herstel
- Gedragsveranderingen (nerveus, agressief)
- Chronische diarree
Let op: deze signalen zijn niet exclusief voor maagzweren. Ze kunnen ook veroorzaakt worden door bijvoorbeeld worminfecties of een slecht passend zadel.
Wat kun je doen bij vermoedens van maagzweren?
De basis ligt in management en voeding. Denk hierbij aan:
- Zorg voor minimaal 12 tot 16 uur ruwvoer per dag met geen langere voerpauzes dan 3 uur.
- Verminder stress waar mogelijk: beweging, sociaal contact met soortgenoten en voorspelbaarheid zijn cruciaal.
- Voer een handje ruwvoer vóór het rijden om de maag te beschermen.
- Ondersteun eventueel met maagwand beschermende supplementen, ga niet klooien met de pH in de maag, die is niet voor niks zuur.
Zweren in het bovenste deel van de maag kunnen vaak vanzelf genezen als het management verbetert. Bij ernstigere klachten kan de dierenarts aanvullend behandelen of een maagscopie uitvoeren om zekerheid te krijgen.
Voor zweren in het onderste deel van de maag is een langere en complexere behandeling nodig. Daarbij werkt de standaardmedicatie (omeprazole) niet altijd zoals gewenst – en kan in sommige gevallen zelfs averechts werken.
Conclusie
Maagzweren zijn dus veel meer dan een ‘sportpaardenkwaaltje’. Ze hebben alles te maken met hoe wij onze paarden houden en verzorgen. Het goede nieuws? Met de juiste aanpassingen in voeding, huisvesting en training kun je het risico flink verkleinen én vaak zelfs herstel mogelijk maken.
👉 Heb je het vermoeden dat jouw paard maagproblemen heeft? Overleg altijd met je dierenarts, en kijk kritisch naar je voer- en stalmanagement. Je kan ons altijd een email sturen voor een voedingsadvies, we denken dan ook altijd mee in het gehele management.